Nhà văn Đoàn Hữu Nam là cây bút kỳ cựu ở vùng cao Lào Cai, hiện là Ủy viên Hội đồng Văn xuôi Hội Nhà văn Việt Nam khóa X, có nhiều truyện ngắn và tiểu thuyết Thổ phỉ trích đăng nhiều kỳ trên Văn Học Sài Gòn. Bên cạnh văn xuôi, thi ca cũng là niềm cảm hứng của ông, và chùm thơ 1-2-3 đầu tiên chênh vênh thực và mộng, chất chứa những nỗi niềm suy tư này là minh chứng: “Khát vọng nổi trôi bên nặng nề tiếng ngáy/ Những vần thơ lang thang trên khấp khểnh dốc đèo…// Ngoài rừng/ Tiếng hươu tác báo ngày mai sẽ nắng/ Tiếng gió reo báo mùa đang dần qua! »
Thơ 1-2-3 mỗi bài thơ là chỉnh thể độc lập gồm 3 đoạn, 6 câu.
Đoạn 1 chỉ có 1 câu gồm tối đa 11 chữ hoặc ít hơn, đồng thời cũng là tên bài thơ, nhằm tránh trùng lắp tên những bài thơ đã xuất hiện.
Đoạn 2 có 2 câu, với mỗi câu tối đa 12 chữ hoặc ít hơn. Còn đoạn 3 có 3 câu, với mỗi câu tối đa 13 chữ hoặc ít hơn. Chữ càng tinh lọc càng đa nghĩa càng giá trị.
Đề tài Thơ 1-2-3 hoàn toàn tự do, nội dung chủ yếu đi từ ngoại cảnh dần vào chiều sâu nội tâm tác giả muốn biểu hiện.
Đặc biệt khuyến khích tính độc lập từng câu thơ trong mối tương quan toàn bài, đồng thời giữa câu 1 và câu 6 có tính hô ứng để nội dung bài thơ chặt chẽ, thống nhất trong một không gian thẩm mỹ riêng biệt.
Ta đang đi giữa chiều quên xế bóng
Ven sông hoa cải vàng màu nắng
Tiếng hát đò đưa mềm gió chiều
Ta biết mình đã bơi qua ngày vần xoay
Biết phải ngừng bước chân diệu vợi
Biết có có không không vẫn dối trí dối lòng.
Giữa sâu thẳm mơ hồ và bất chợt
Ngửa mặt – lâng lâng – giữa mênh mông dòng sông Ngân thắp lửa
Cúi mặt – bâng khuâng – con suối miên man ao ước ngược nguồn
Ta bỗng thấy
Phía bên kia có cánh rừng đom đóm
Dắt ta vào thom thóp tỏ mờ trăng!…
Tiếng tre kẽo kẹt mời nương náu
Mõ trâu lốc cốc khua chiều muộn
Sương mây vấn vít khói lam chiều
Ta bỗng thấy rưng rưng
Hoa lửa nhà sàn nuôi ấm lạnh
Mế xuống chân cầu thang đón kẻ tha hương!…
Xin biết ơn ngày dùng dằng hoa rụng
Chớp mắt bể dâu nhòa sương sớm
Tháng Ba trôi trong sấm nở ngập ngừng
Ta náo nức cùng mùa
Hoa rồi quả, rồi phập phồng liềm hái
Lạ và quen tênh tênh gom nắng mưa!…
Cõng Giêng Hai đi trong sương đêm
Khát vọng nổi trôi bên nặng nề tiếng ngáy
Những vần thơ lang thang trên khấp khểnh dốc đèo…
Ngoài rừng
Tiếng hươu tác báo ngày mai sẽ nắng
Tiếng gió reo báo mùa đang dần qua!
ĐOÀN HỮU NAM (LÀO CAI)
