“Vì ít chữ nên trọng người có học// Cảm ơn những người bạn tôi trên suốt quãng đường đời/ Họ đã chỉ cho tôi cách nhặt, gom từng chữ từng lời.// Tâm lương thiện ắt gặp người lương thiện/ Ghét tà ma, khinh mánh mẹo lọc lừa/ Ánh dương càng rạng ngời sau bão tố mây mưa”.
Kinh nghiệm sống phong phú mang lại cho tác giả Thanh Trần những cảm xúc sâu lắng về con người và thiên nhiên qua chùm thơ 1-2-3 đầu tiên. Ông tên thật Trần Ngọc Thanh, sinh ngày 24.12.1956, quê quán xã Quảng Nham, huyện Quảng Xương, tỉnh Thanh Hóa, nguyên là sĩ quan quân đội. Hiện ông sống ở quận Ninh Kiều và là Hội viên Câu lạc bộ Văn học Hội Nhà văn TP Cần Thơ.
Thơ 1-2-3 mỗi bài thơ là chỉnh thể độc lập gồm 3 đoạn, 6 câu.
Đoạn 1 chỉ có 1 câu gồm tối đa 11 chữ hoặc ít hơn, đồng thời cũng là tên bài thơ, nhằm tránh trùng lắp tên những bài thơ đã xuất hiện.
Đoạn 2 có 2 câu, với mỗi câu tối đa 12 chữ hoặc ít hơn. Còn đoạn 3 có 3 câu, với mỗi câu tối đa 13 chữ hoặc ít hơn. Chữ càng tinh lọc càng đa nghĩa càng giá trị.
Đề tài Thơ 1-2-3 hoàn toàn tự do, nội dung chủ yếu đi từ ngoại cảnh dần vào chiều sâu nội tâm tác giả muốn biểu hiện.
Đặc biệt khuyến khích tính độc lập từng câu thơ trong mối tương quan toàn bài, đồng thời giữa câu 1 và câu 6 có tính hô ứng để nội dung bài thơ chặt chẽ, thống nhất trong một không gian thẩm mỹ riêng biệt.
Không khuyến khích biến thể các loại thơ truyền thống: lục bát, song thất lục bát, tứ tuyệt, ngũ ngôn, lục ngôn, thất ngôn… thành Thơ 1-2-3.
Lao động văn chương cày bừa trên trang giấy
Người thư ký thời đại đau khổ xé nát trái tim mình.
Viết theo vua hay viết theo dân đây! Thật khó.
Dư luận nhiều chiều, góc nhìn nhiều chiều,
Thâm cung bí sử chỉ có một chiều: chiều lưỡi đao bổ xuống
Người viết văn buốt lòng thương cảm những thân phận nhỏ nhoi!
Tôi yêu đất nước tôi từ khi chưa biết làm người
Rừng rậm non cao dài sông rộng bể
Cánh cò bay lả bay la chập chờn theo tiếng mẹ ru.
Tiếng hịch cha ông ngàn năm vang vọng
Lịch sử oai hùng tiếng hát át tiếng bom
Tôi cầm súng ra đi trong tiếng mẹ ru hời.
Vì ít chữ nên trọng người có học
Cảm ơn những người bạn tôi trên suốt quãng đường đời
Họ đã chỉ cho tôi cách nhặt, gom từng chữ từng lời.
Tâm lương thiện ắt gặp người lương thiện
Ghét tà ma, khinh mánh mẹo lọc lừa
Ánh dương càng rạng ngời sau bão tố mây mưa.
Giọng nói ba miền tạo nên bản hòa ca
Anh em chúng ta con của cả ba miền Bắc, Trung, Nam
Con Hồng cháu Lạc dòng giống một nhà.
Mỗi người mỗi quê nên giọng nói mỗi người mỗi khác
Và tất cả đã hòa thành bản nhạc
Giao hưởng tình ca đẹp mãi muôn đời.
Tiếng sóng biển thì thầm và dữ dội
Những đêm hè dưới ánh trăng suông sóng thủ thỉ rì rầm
Say mê kể chuyện vũ trụ và tổ tiên của biển.
Đêm đông gió bấc đem tỉ tỉ mũi kim đâm vào thân thể
Sóng như đàn quỷ đau đớn thét gào cho đến khi khản cổ
Giông tố bình yên tiếng sóng trở thành giai điệu thiên nhiên.
Cần Thơ, 19.5.2023
THANH TRẦN
