VHSG- Nhà thơ, nhà viết kịch nổi tiếng Lưu Quang Vũ là bạn đời của nữ thi sỹ Xuân Quỳnh. Cặp đôi nghệ sỹ “trai tài gái sắc” ấy đã đóng góp cho nền văn học Việt Nam hiện đại những tác phẩm thực sự xuất sắc. Vợ chồng Xuân Quỳnh – Lưu Quang Vũ cùng con trai Lưu Quỳnh Thơ qua đời trong một tai nạn giao thông thảm khốc tại thành phố Hải Dương tháng 8 năm 1988, để lại nỗi tiếc thương vô hạn cho bạn bè văn nghệ sỹ và những độc giả hâm mộ trong và ngoài nước.
Trong phần thơ di cảo Lưu Quang Vũ để lại, mới được công bố năm 2008 bởi sự tuyển soạn công phu của nhà nghiên cứu, phê bình văn học, Tiến sỹ Lưu Khánh Thơ- em gái nhà thơ Lưu Quang Vũ có bài thơ “Lời cuối” được viết từ năm 1975. Bài thơ như lời ngầm “dự báo” của chính nhà thơ về định mệnh của mình. Lưu Quang Vũ suy ngẫm về sự sống và cái chết. Anh thấy, trước vô cùng vô tận của thời gian và vũ trụ, sự sống con người ngắn ngủi, mỏng manh, cái chết là điều không thể tránh khỏi:
Đi cùng nhau trên thành phố
Rồi mai tàn cơn mưa
Ta sẽ trở về
Nơi mình đã sinh ra
Bóng tối trùm lên đất thẳm
Điều quan trọng là sống trong đời, người ta biết thương yêu nhau. Cái chết không đáng sợ, không đáng buồn. Nhưng nếu phải sống đơn độc, và chết đi đơn độc lại là điều đáng sợ, đáng buồn:
Cả cuộc đời là ở sân ga
Trước chuyến đi vô tận
Cuộc lên đường tối tăm đơn độc
Người ta chết có một mình
Đó là điều buồn nhất
Và mong ước của anh là: khi chết đi, mình không đơn độc. Có người yêu dấu cạnh mình, đi đến cái đích cuối cùng của hành trình sự sống. Bên nhau cả khi sống lẫn khi đi vào cõi vĩnh hằng, đó mới là một tình yêu vĩnh cửu:
Ở bên nhau trước khi tàu đến
Ở bên nhau tấm vé đã nằm trong túi
…………………………………
Ở bên anh, trọn vẹn bên anh
Để mai tình yêu là hành lý lên đường
Để nếu có linh hồn
Cũng sẽ không giá lạnh
Bài thơ ấy đã như lời “dự báo” về định mệnh. Mười một năm sau, “dự báo” ấy đã thành sự thật. Lưu Quang Vũ và Xuân Quỳnh đã ra đi cùng nhau, đã “trọn vẹn bên nhau” với “tình yêu là hành lý lên đường”. Chắc hẳn nơi suối vàng, linh hồn Xuân Quỳnh và Lưu Quang Vũ “cũng sẽ không giá lạnh”, vì họ đã bên nhau trọn vẹn, cả khi còn sống lẫn khi đã khuất bóng rồi.
NGUYỄN THỊ VIỆT NGA
LỜI CUỐI
Lưu Quang Vũ
“Từ cát bụi sẽ lại về cát bụi”
Màu cỏ xanh ngàn năm
Tia nắng chiều trước biển mênh mông
Anh nắm bàn tay bé nhỏ
Đi cùng nhau trên thành phố
Rồi mai tàn cơn mưa
Ta sẽ trở về
Nơi mình đã sinh ra
Bóng tối chùm lên đất thẳm
Xanh trên đời chốc lát
Mà tình cờ gặp nhau
Vừa ngắn ngủi vừa dài lâu
Lúc tan xuống, lại mỗi người mỗi ngả
Dù sướng vui, dù buồn khổ
Hãy yêu anh
Như hôm nay là ngày cuối cùng
Mỗi hơi thở đều không lặp lại
Một khoảnh khắc trong mắt ta chói lọi
Một đồng hoa
Cả cuộc đời là ở sân ga
Trước chuyến đi vô tận
Cuộc lên đường tối tăm đơn độc
Người ta chết có một mình
Đó là điều buồn nhất
Ở bên nhau, trước khi tàu đến
Ở bên nhau, tấm vé đã nằm trong túi
Ngày đẹp quá, gió trên ghềnh dưới bãi
Muôn lá xanh run rẩy trên cành
Như những cây đàn nhỏ lung linh
Ở bên anh, trọn vẹn bên anh
Để mai tình yêu là hành lý lên đường
Để nếu có linh hồn
Cũng sẽ không giá lạnh
Và nếu chết là mọi điều đều hết
Hơi thở của em
Như ngọn lửa phập phồng
Như sắc cỏ không ngừng xanh trở lại
Nối phút giây ngắn ngủi với vô cùng.
1975
Nguồn: Lưu Quang Vũ, thơ tình, NXB Văn học, 2002
