Theo lời mời của Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng, từ ngày 10 đến 11 tháng 9, Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden có chuyến thăm cấp Nhà nước tới Việt Nam. Trong chuyến thăm này, Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng sẽ tiếp Tổng thống Joe Biden. Và món quà Chủ tịch Võ Văn Thưởng chọn để tặng Tổng thống Joe Biden là một cuốn sách đặc biệt cả về nội dung và hình thức. Cuốn sách đó mang tên “Một con người, một con đường và một lịch sử: HỒ CHÍ MINH – THƯ GỬI NƯỚC MỸ’’. Đấy là con Người Hồ Chí Minh. Đấy là con đường dân tộc Việt Nam đã lựa chọn. Và đấy là lịch sử đấu tranh giành độc lập, tự do cho dân tộc và xây dựng đất nước Việt Nam phồn thịnh và văn minh.
Cuốn sách bao gồm những bức thư của Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi nước Mỹ. Lá thư đầu tiên được viết ngày 18 tháng 6 năm 1919 từ Paris nước Pháp dưới tên Nguyễn Ái Quốc khi Người mới 29 tuổi gửi ngài Ngoại trưởng Hoa Kỳ. Bức thư cuối cùng được viết ngày 25 tháng 8 năm 1969 gửi Tổng thống Richard Nixon, bảy ngày trước khi Chủ tịch Hồ Chí Minh qua đời. Thay mặt Nhà xuất bản Hội Nhà văn, tôi đã viết lời giới thiệu cuốn sách. Đây là toàn văn lời giới thiệu:
Một con người, một con đường và một lịch sử
Đây là cuốn sách nhỏ, khiêm nhường nhưng chứa đựng một trái tim nhân ái vô bờ và một tư tưởng lớn lao của một con người vĩ đại: HỒ CHÍ MINH.
Cuốn sách giới thiệu những bức thư của Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi cho nước Mỹ, từ những học sinh, những người phụ nữ, những người dân bình thường, những nhà báo tới những sỹ quan đến Thượng nghị sỹ, Ngoại trưởng và Tổng thống. Dù ở bất cứ hoàn cảnh nào của lịch sử, gửi cho bất cứ ai và lý do gì thì những lá thư đều chứa đựng tinh thần nhân văn cao cả, chứa đựng khát vọng hòa bình, ý chí đấu tranh cho độc lập, tự do và lòng tự hào dân tộc.
Bức thư đầu tiên được viết năm 1919 dưới tên người thanh niên yêu nước Nguyễn Ái Quốc và bức thư cuối cùng viết năm 1969 ký tên Hồ Chí Minh, Chủ tịch một quốc gia độc lập. Những bức thư ngắn gọn trải dài trong suốt nửa thế kỷ (1919 – 1969) nhưng đã dựng lên chân dung một con người vĩ đại mang tên HỒ CHÍ MINH, dựng lên một con đường chân chính và dựng lên một lịch sử kiêu hãnh của dân tộc Việt Nam.
Và những bức thư của một con người bình dị mang tên HỒ CHÍ MINH đã trở thành di sản vô giá của một dân tộc.
Hà Nội, tháng 8 năm 2023
Cuốn sách này được nhiếp ảnh gia Dương Minh Long thiết kế. Mặt bìa hộp đựng cuốn sách được làm bằng gốm men lam do các nghệ nhân Huế thực hiện. Các vật liệu để làm hộp và sách là những vật liệu đặc biệt là gỗ và da. Cuốn sách được làm bằng tay (handmade) một cách tinh tế, giản dị và rất trang trọng. Bên trong hộp là cuốn sách với thư và các hình ảnh liên quan lấy từ nhiều nguồn như Viện Hồ Chí Minh, Cục Lưu trữ văn phòng Trung ương Đảng, Bảo tàng Hồ Chí Minh, Bộ Ngoại giao, Báo Nhân dân, United States – Vietnam Relations 1945-1967. U.S goverment printing office, Washington, 1971…
Đặc biệt rất nhiều chân dung Chủ tịch Hồ Chí Minh trong cuốn sách này là do các nhiếp ảnh, các nhà báo phương Tây chụp. Tất cả những bản dịch các bức thư sang tiếng Anh chúng tôi giữ nguyên để bảo đảm tính lịch sử. Có một số bức thư không có bản dịch, Nhà xuất bản Hội Nhà văn đã tổ chức chuyển ngữ một cách tốt nhất có thể để người đọc nước ngoài hiểu được tinh thần cốt lõi của những bức thư đó.
Nếu tính thời gian từ bức thư đầu tiên được viết với danh xưng người thanh niên yêu nước Nguyễn Ái Quốc thì thời gian đã đi qua hơn một thế kỷ và bức thư cuối cùng được viết bởi một con Người mang tên Hồ Chí Minh thì đã hơn nửa thế kỷ. Thời gian trôi đi với bao biến cố, bao đổi thay trên đất nước Việt Nam cũng như trên thế giới. Nhưng tình yêu Tổ quốc, tình yêu nhân loại, khát vọng tự do và ý chí không gì lay chuyển nổi cho Tự do của một con Người đại diện cho dân tộc mình không hề thay đổi và sẽ mãi mãi không thay đổi. Đó chính là thông điệp lớn lao từ những bức thư trong cuốn sách này. Và tôi nghĩ, đấy cũng là lý do mà Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng chọn cuốn sách làm món quà mang thông điệp của một dân tộc để tặng Tổng thống Joe Biden.
NGUYỄN QUANG THIỀU
