Truyện ngắn và những vở kịch của nhà văn Chekhov là những trang viết thể hiện đời sống nội tâm sâu sắc của con người. Trong cảm nhận của nhà văn, tính duy lý của những luận điểm khoa học không có khả năng đem đến cho con người sự giải đáp cho những câu hỏi quan trọng như “Ý nghĩa của cuộc sống là gì?”.
Rất nhiều tác phẩm của ông là sự khám phá cuộc sống, trong đó con người được miêu tả như là những nạn nhân của một xã hội xô bồ và xuẩn ngốc.
Chekhov tốt nghiệp Đại học Y năm 1884 và trở thành bác sĩ tại một bệnh viện ở ngoại ô Matxcơva. Năm 1892, ông mua một khu đất tại ngôi làng Melikhovo cách thủ đô 70 km về phía nam và sống ở đây cho tới khi căn bệnh lao phổi buộc nhà văn phải chuyển đến Yalta – vùng đất có khí hậu ôn hòa hơn.
Tại Melikhovo, với tư cách là một bác sĩ, Chekhov từng chữa trị cho hàng nghìn bệnh nhân, cùng các nhà chức trách vùng này chiến đấu chống lại dịch tả đồng thời nỗ lực xóa nạn mù chữ cho nhân dân. Dù chẳng lấy gì làm giàu có nhưng Chekhov thường chữa trị miễn phí cho người bệnh. Năm 1890, ông thực hiện một chuyến hành trình qua Siberia đến hòn đảo Sakhalin – nơi giam giữ những phạm nhân người Nga. Kết quả của chuyến đi khủng khiếp kéo dài 3 tháng này là những trang viết đầy xúc động về những cuộc tra tấn thô bạo mà nhà văn được tận mắt chứng kiến. Những trang viết này đã gây chấn động mạnh trong dư luận Nga khiến các nhà chức trách nước này đã phải hủy bỏ hình phạt nhục thể đối với phụ nữ vào năm 1897 và đối với nam giới năm 1904.
Mặc dù suốt ngày tất bật với công việc của một bác sĩ nhưng ban đêm, Chekhov vẫn tranh thủ sáng tác. Ông sáng tạo nên hàng trăm nhân vật điển hình cho những con người yếu đuối, thụ động và vô tích sự. Những truyện ngắn của Chekhov được Tolstoy so sánh với nhữg họa phẩm của trường phái ấn tượng, còn những vở kịch xuất sắc của nhà văn như Ba chị em, Vườn anh đào… cho tới nay vẫn là nguồn cảm hứng vô tận với các đạo diễn sân khấu trên toàn thế giới. Phòng số 6 là một kiệt tác của Chekhov. Sau khi đọc tác phẩm này, tiểu thuyết gia Nikolay Leskov nhận xét: “Phòng số 6 chính là nước Nga”.
Chekhov luôn tâm niệm, sự cộng hưởng giữa cảm hứng văn học và những hiểu biết về y học có thể mang đến cho nhà văn những sáng tạo đặc biệt. Trong lá thư gửi cho một người bạn, nhà văn viết: “Y học như là người vợ trung thành, còn văn học lại giống một tình nhân nhỏ của tôi. Khi tôi chán “vợ”, ban đêm tôi đến với “tình nhân”. Mặc dù điều này không xảy ra thường xuyên như một thói quen nhưng nó giúp tôi giũ bỏ sự nhàm chán và “vợ” cũng như “tình nhân”, không ai quá sức chịu đựng vì sự bội phản của tôi”. Nhờ tài năng văn học và những hiểu biết về y học, Chekhov đã để lại cho nhân loại những truyện ngắn và những vở kịch xuất sắc.
Điều trớ trêu là người thầy thuốc nhân từ của hàng nghìn người nghèo đã qua đời vì bệnh lao phổi khi chỉ mới 44 tuổi. Ông mất tại một khu điều dưỡng ở Đức và được an táng tại Maxcơva.
VNEXPRESS
The American Journal of Psychiatry
