1.
Tôi còn nhớ, khi ấy, từ mấy chục năm trước, trên đường từ Long Xuyên, Châu Đốc về Thất Sơn, ngồi trong chiếc xe khách cà tang nhày chồm chồm trên con đường đá long lở với trạng thái như bị xảy, tôi vẫn cố ngoi đầu ra ngoài cửa xe, để hóng gió đồng và cũng là để ngắm quang cảnh vùng đất mà mình sẽ phải sống Người phụ nữ nạ dòng ngồi bên cạnh tôi cứ bứt dứt không yên, hết khậm khoạc trong cổ lại buông lời ta than, chốc chốc đưa bịch cà phê đã ướt nhẹp lên miệng mút chùn chụt.
Chị ta hỏi tôi:
– Chắc cậu từ vùng khác đến đây, ha ?
– Vâng.
– A… cậu người Bắc, mới dô hả? Chèng đéc ơi, thảo nào ngắm trời đất dữ quá ha- Chị ta nói liền một mạch chẳng buồn xem tôi trả lời gì. -Tui quê Long Xuyên, lên Sài Gòn từ nhỏ, thỉnh thoảng mới về quê. Lần này, trời đất biên giới yên hàn rồi, tui có thể đi lễ chùa Bà Chúa Xứ và các chùa khác ở Thất Sơn…Này cậu, hẳn là cậu không hiểu gì về vùng đất này phải hông? Linh thiêng và huyền bí lắm đó, chỗ nào cùng chùa chiền, nghe nói vẫn còn người sống ở trên núi, lẫn với trăn và rắn rít… Ui chao, nghe mà đã muốn ớn cả xương sống…
– Thế ạ… -Tôi nghe và trả lời qua quýt, nhưng cũng thấy mên mến cái tinh xởi lởi của chị ta.
Từ phút đó, tiếng của chị ta chỉ còn loáng thoáng bên tai, câu được câu mất bởi trí óc tôi mông lung vô định, lúc nghĩ về nhà, về người thân, lúc lại lo lắng cho những ngày tới đây mình sẽ sống ra sao ở cái nơi mà người ta cho là “linh thiêng và đầy bí ẩn” này. Dẫu sao, những lời bô lô ba la của người đàn bà ngồi bên cũng cho tôi một khái niệm mơ hồ về cái chốn mình sẽ đến và phải sống ở đó, nhất là với người sẵn có trong mình chút lãng mạn phiêu bạt và tập tọng cầm bút văn chương như tôi. Linh thiêng và huyền bí ư, những cái đó đâu có làm tôi sợ, chỉ chút ái ngại xen lẫn trí tò mò mà thôi.
Và rồi, tôi chẳng còn đâu thời gian mà suy nghĩ bởi chiếc xe khách cà tang bị chết máy, không làm sao nổ máy lại được, và rồi, tôi và cả đám hành khách được chủ xe chuyển sang mấy chiếc xe thổ mộ. Bị lèn chặt giữa đám phụ nữ người Khmer lẫn đám quang gánh và sọt lợn gà, tôi chỉ còn biết bám chặt lấy thành ghế mỗi khi chiếc xe thổ mộ đổ dốc ngoằn ngoèo, bên tai ù ù tiếng gió pha lẫn tiếng Khmer líu ríu. Lại thêm một cuốc xe lôi nữa, tôi mới đến được nơi mình cần đến, là Trung tâm ý tế huyện. Khi ấy, bộ dạng tôi thật lôi thôi bởi không chỉ quần áo mà cả chiếc va ly của tôi đều dính phân gà. Cô nhân viên Trung tâm y tế chào đón, tiếp tôi khá niềm nở, miệng cô như đáng nén một nụ cười, chắc vì nhìn bộ dạng nhếch nhác của tôi. Dẫu sao, thái độ ấy của cô cũng làm cho tôi thấy mạnh bạo và tự tin hơn.
2.
Và rồi, kể từ cái buổi đặt chân đến đây, tôi luôn bị chúc mừng, bị chuốc, thậm chí bị ép uống rượu cho tới say mèm, đến mức phải thổ ra hết những gì mình đã nuốt vào, không những thế, còn lỗ vốn chút mật xanh mật vàng lẫn trong đống thức ăn hổ lốn nồng nặc. Mấy lần, trong lúc say, cô gái đón tôi hôm đầu tiên, có tên là Thư, khi bôi vôi vào gan bàn chân tôi, vừa lẩm bẩm: “Tội nghiệp cho ảnh quá ta”. Tôi say đấy, nhưng trí óc vẫn tỉnh táo, nên mỗi lần như vậy, tôi thầm nghĩ: “Cô bé ơi, say rượu mà được người xinh xắn. dễ thương như cô bé săn sóc thì tôi đây sẵn sàng say sưa cả một đời”. Là nghĩ đùa thế thôi chứ thực lòng tôi mệt và sợ những trận say như vậy.
Đấy là vào những dịp rồi rãi, khi Trung tâm ý tế ít bệnh nhân, và cũng không phải mùa dịch bệnh. Một hôm, Thư bảo tôi:
– Anh mới vô, còn chưa rõ đấy thôi, chỉ ít bữa nữa là bà con ở đây sốt rét lia chia, mọi người lại bận tối tăm mắt mũi đến mức không còn thời gian uống nước, lùa chén cơm vào miệng đâu, chứ đứng nói đến chuyện nhậu nhẹt say sỉn.
Quả như lời Thư nói, người bị chứng sốt rét từ các xã, các phum sõ Khmer trong vùng ùn ùn kéo đến trung tâm y tế huyện cấp cứu, chữa trị. Có ngày tiếp nhận vài chục ca, một giường bệnh nằm hai bệnh nhân không xuể. Cả Trung tâm y tế như cũng lên cơn sốt theo. Đâu đã hết, ngoài việc trực suốt ngày ở bệnh viện, Trung tâm phải chia người thành từng tốp, xuống tận xã, ấp giúp y tế cơ sở hướng dẫn bà con cách phòng bệnh và chữa trị các ca bệnh nhẹ. Tôi và Thư được phân thành một nhóm. Cô gái còn quá trẻ và mới chỉ qua lớp sơ cấp y tế, khi được điều đi cơ sở chữa bệnh, chẳng thấy lo lắng gì, trái lại cứ hơn hớn như đi hội vậy. Cả hai anh em tôi lủng củng những quần áo, trang bị đồ nghề và thuốc men, choán hết cả một góc xe đò. Thư chỉ tay vào một dải núi nằm xoải ra như một con rắn đang trườn, bảo:
-Anh Tuấn nè, mình sẽ phải đến cụm nhà bên chân dãy núi kia. Đấy là một điểm sốt rét. Núi này có cái tên rất hay, Ngọc Long, thế nhưng nước suối ở đấy lại chứa đầy ấu trùng sốt rét thôi à… Ba em giải thích tên núi có nghĩa là con rồng ngậm viên ngọc quý… Nghe đâu, còn có cả một câu chuyện về sự tích tên núi nữa, nhưng mà em hổng nhớ…
Câu chuyện của Thư gợi cho tôi một ý nghĩ hay hay về sự tích tên núi mà tôi mường tượng ra, mặc dù chưa từng được nghe, nhưng công việc đang chờ đón chúng tôi chưa rõ sẽ nặng nhẹ thế nào, nên tôi chỉ ừ hữ qua chuyện. Quả nhiên, hai anh em tôi không còn lòng dạ nào để nghĩ đến chuyện gì khác bởi chúng tôi đều choáng khi bước chân vào Trạm Y tế xã. Chỉ vỏn vẻn chưa đầy chục giường bệnh mà đã có gần hai chục bệnh nhân nằm ngổn ngang, mỗi giường hai người trở đầu đuôi. Lại thêm người nhà bệnh nhân nữa nên cái trạm xá bé nhỏ và sơ sài nhồi đặc những người là người làm không khí ngột ngạt. Người y sĩ trạm trưởng và mấy cô y tá đang cuống lên, khi thấy chúng tôi thì mừng ra mặt. Thế là chẳng kịp uống hớp nước, hỏi han gì nhiều, tôi và Thư lấy đồ nghề ra, bắt tay vào công việc luôn.
Đến chiều muộn thì công việc khám chữa bệnh cũng bớt căng thẳng, các bệnh nhân nặng được chỉ định chuyển lên tuyến trên, số còn lại đã được thăm khám, thuốc men, lúc ấy, tôi và Thư cùng các đồng nghiệp mệt mỏi, được nghỉ chút, ngồi xuống mâm cơm. Bụng đã đói meo. Cơm cá lóc kho tộ, canh chua cá rô bông sung ngon là thế mà ai cũng nhai nuốt uể oải vì kiệt sức. Tôi vừa bưng bát cơm thứ hai lên thì một người đàn bà nạ dòng ùa tới, vừa kêu la, thở hổn hển, nói lắp bắp. Tôi nghe, không mấy hiểu. song cứ nhìn gương mặt căng thẳng của mọi người là phần nào hiểu được sự tình. Thư nói lại cho tôi rõ, đại ý là đang có một người ở đâu đó bị sốt rét nặng, nguy hiểm đến tính mạng, phải đi đến tận nơi để cấp cứu gấp, may ra còn kịp cứu chữa. Thư hỏi người đàn bà nạ dòng:
-Thế ổng đang ở đâu? Là chồng dì à?
– Không phải chồng tui… Ổng ở mãi trong núi ấy, ngay cạnh lán củi nhà tui. Tội nghiệp cho ổng, bệnh nặng lắm, mà chỉ có hai cha con, con gái ổng thì cứ khờ khờ làm sao… Xin các ông bà làm phước, gắng vô trỏng cứu ổng… Ổng chết mất.
Người đàn bà mếu máo, lấy tay quệt nước mắt trên má. Mọi người lung túng, nhìn tôi như dò hỏi, cầu cứu. Thư nhìn trời đang dần tối, lại nhìn vào sâu trong núi, rồi nhìn tôi như hỏi, sao đây anh? Tôi buông bát cơm ăn dở xuống mâm, quả quyết:
– Ta đi ngay thôi, may ra còn kịp…
Như chỉ chờ có vậy, một y tá của Trạm nhận việc cầm đèn pin đưa đường. Tôi nhắc Thư chuẩn bị gấp dụng cụ thuốc men, và chỉ kịp uống miếng nước rồi cả ba lên đường, theo chân người đàn bà nọ. Đường đi hút sâu vào trong núi, quanh co, leo trèo, tôi bước thập thõm cố bám theo mọi người như vô thức. Thư tinh ý, tụt lại đi sau tôi canh chừng. Ánh sáng đèn pin loang loáng, chập chờn, ánh lửa lập lòe từ các lều trại trong núi gây cho tôi cảm giác khó tả, cứ như là trở về thời hồng hoang vậy… Sương núi mờ mịt, tôi như thấy những mỏm núi nhô lên, rồi dài ra như đám vẩy rồng và cả dải núi bỗng thành con rồng khổng lồ khẽ rung mình, quẫy cựa… Không, đúng như một con khùng long thời tiền sử bừng trỗi dậy. Và tôi, cùng mấy người cùng đi chỉ là những sinh linh bé nhỏ, bất lực, lồm cồm như sâu kiến trên lung khủng long. Chẳng ai trong chúng tôi đáng mặt là Thạch Sanh cả. Tôi bừng dứt khỏi cơm mê muội như thế đang choán lấy mình…
Hơi lạnh tỏa ra từ các hõm núi, cùng với hơi ẩm mốc lẫn mùi sắn nướng, cá khô chiên mằn mặn ngầy ngậy, đưa tôi trở lại với hoàn cảnh thực tại, và tôi cảm thấy miệng mình đắng nghét như người sốt rét ngậm ký ninh vậy. Thư sốt ruột, phá tan sự im lặng rờn rợn, hỏi người đàn bà dẫn đường:
– Dì ba, sao đi hoài vậy? Tới chưa dì?
– Rồi. Vài chục bước nữa thôi à.- Người đàn bà chỉ tay vào một hẻm núi ngay trước mặt, nơi trong ánh sang lờ mở tỏa ra từ bếp lửa, tôi có thể nhận ra là một túp lều hay lán trại gì đấy, bảo- Đó đó – rồi cất tiếng gọi to:
– Út Thiệt à… ra mà đón mấy ổng đến chữa bệnh cho ba con đây nè… Đó, mấy cô chú dô đi. Cha con ổng ở trỏng… Thiệt là tội nghiệp cho ổng.
Người đàn bà rẽ ngoặt đi rồi mất hút ngay trong bóng tối. Chúng tôi dò dẫm đến được cửa lán thì một cô gái tóc buộc đuổi gà, vận bộ bà ba đen nhô ra, vẻ mặt lo âu xen lẫn mừng rỡ, nước mắt chùi vội còn hoen trên má. Trái với sự phỏng đoán của tôi rằng khi thấy chúng tôi thì cô sẽ kêu lên vì mừng có người đến cứu giúp cha mình, đằng này, cô có vẻ bẽn lẽn, cúi đầu lễ phép, lí nhí trong miệng:
– Mời mấy chú, cô dô nhà… mấy chú cô ngồi tạm, để con đi châm bình trà…
Thư ngọ ngậy, bấu nhẹ vào tay tôi, ý ám chỉ và tỏ vẻ khó chịụ trước thái độ vô sự của cô gái. Tôi lừ mắt, cô đành thôi, nhưng lại tỏ thái độ bằng cách bưng chén nước lên, thổi nguội phù phù và xì xụp uống. Cô gái chủ nhà tên gọi Út Thiệt cứ loanh quanh như tìm một cái gì đó. Lúc này, tôi đã quen với ánh sang trong lán, đưa mắt quan sát và nhận ra mình đang ngồi trong một căn nhà thì đúng hơn, chứ không phải lán trại hay lêu củi chi đó. Căn nhà tuy nhỏ, sơ sài, được thưng vách bằng lá dừa nước, nhưng cũng được ngăn thành mấy khu vực, buồng chính nơi chúng tôi ngồi rộng rãi hơn cả, bên trong là một buồng nhỏ để chừa lối đi ra phía bếp ở sau cùng.
– Cô ơi… Nghe nói ba cô đang bị sốt rét nặng? Tôi gọi,
– Dạ, ba… bệnh nặng… Ổng nằm ở trỏng.
– Vậy mà nãy giờ, cô cứ đủng đỉnh, chúng tôi đến đây lúc đêm hôm thế này không phải để ngồi nhâm nhi trà, mà để cứu ba cô, cô hiểu chứ- Thư không nén được bực dọc. hơi sẵng giọng.
– Này cô Út… Út Thiệt à- Tôi lên tiếng át giọng Thư – Giờ cô đưa tôi vào khám bệnh cho ba cô, kẻo trễ quá là nguy hiểm lắm đó nghe…
Út Thiệt thấy thái độ của chúng tôi như vậy, cô sợ và cuống, chân tay như thừa, miệng há ra dịnh nói gì đấy nhưng chỉ nghe hấm hứ trong cổ… Chợt tôi nghe có tiếng rên khe khẽ nơi buồng trong, đoán là của người bệnh, tôi quyết định bèn giật lấy cây đèn dầu trong tay Út Thiệt, lệnh:
– Mọi người ngồi ngoài này cả, riêng Thư mang túi thuốc theo tôi.
Tôi soi đèn bước vào buồng trong. Quả nhiên, ba của Út Thiệt, một người đàn ông thân thể cường tráng khó đoán tuổi, nằm miên man trên chiếc giường cây tự đóng trải nệm bàng. Có lẽ do sốt cao, nóng lạnh thất thường, ông ta đã tự cởi bỏ áo, tấm mền mỏng đắp ngang bụng, bên dưới trần trụi với chiếc quần xà lỏn. Trên trán, ấp chiếc khăn mặt ướt gấp lại đã gần khô. Tôi sờ tay vào người ông ta và giật mình vì sức nóng của cơ thể hầm hập. Dễ phải ngót 40 độ C. Tình thế thật nguy hiểm, tôi thầm nghĩ, may ông ta là người có sức vóc nếu không thì đã đi rồi. Người lớn chịu sốt cao kém trẻ em. Trong lúc tôi soi đèn xem bệnh trạng thì Thư đã hiểu ý, cô nhanh chóng chuẩn bị dụng cụ thuốc men. Sau khi tôi tiêm thuốc, Thư lấy đá cục mang theo trong phích lạnh, bọc khăn mặt chườm khắp người và đắp lên trán nhằm hạ nhiệt cho bệnh nhân. Út Thiệt nước mắt ướt nhèm, cứ loanh quanh bên ngoài không biết phải làm gì.
– Đã bớt nguy kịch rồi, ta nên ra bên ngoài, để không khí ở đây thoáng hơn- Tôi bảo.
Để Thư lại trong buồng theo dõi, tôi trở ra bên ngoài. Út Thiệt rót cho tôi chén trà nóng. Bấy giờ, anh nhân viên Trạm xá xã trách nhẹ:
– Ba cô bệnh năng vậy, sao cô không đưa ra Trạm y tế xã. Nếu anh Tuấn đây không cắp cứu kịp là ba cô chết oan đó nghen.
– Ủa, mà sao cô Út không đưa ba cô đi bệnh viện? Tôi bảo- Cô Út không rõ đấy thôi, phàm những người khỏe mạnh, khi bị sốt rét lại hay sinh ác tính. Như ba cô đây là nguy hiểm lắm đấy.
– Dạ, dạ… ba con… em… à ba con mới bệnh hôm qua. Trước đó, thỉnh thoảng ổng cũng vậy, nhưng chỉ sơ sơ, lá lẩu xì xằng mấy bữa khỏi liền à. Đâu có ngờ là lần này lại dữ vậy… Lúc chiều, thấy sốt dữ, con ngỏ ý muốn nhờ người đưa ba ra ngoải, để đi chữa trị nhưng ổng nhất định không chịu. Ổng còn gắt: “Tiền đâu mà thuốc men tốn kém. Bệnh khắc đến khắc đi. Tau không chết đâu mà lo”… Lo lo là, nhưng hổng biết phải làm sao…
– Và chỉ biết khóc thôi, phải hông? Anh nhân viên y tế xã cười trêu- Út Thiệt nè, đừng xưng con nữa, quê lắm… Bác sĩ Tuấn đây còn trẻ lắm, chỉ hơn Út Thiệt dăm tuổi thôi à. Gọi ảnh bằng chú, xưng con ảnh không chịu, không vui đâu… Phải vậy không bác sĩ Tuấn?
Anh nhân viên y tế xã cười làm Út Thiệt ngớ ra, đần mặt, tay chân lúng túng. Tôi cười giải nguy:
– Đúng đấy, Út Thiệt à… Tôi chỉ tuổi anh cô thôi.
– Dạ, là cháu… à em… là tại em cứ nghĩ… bác sĩ… phải là người giỏi giang và nhiều tuổi…
Tôi bật cười vì ý nghĩ thật thà dễ thương của cô gái, bèn đùa:
– Thì cô nhìn kỹ lại tôi coi…Tôi đâu có dán chữ bác sĩ lên trán, cũng đâu có khác anh gì đây… chưa có râu, tóc chưa bạc… và còn chưa có… Tôi nheo mắt cười, giọng bỗng vẻ trai lơ, bỡn cợt hơn – Nào, cô Út có đoán ra không?
Liền đó, tôi nghe rõ tiếng Thư nói nhỏ, vọng từ buồng trong bởi tôi ngồi sát với tấm thưng vách: “Thật rõ là khéo tán…Xưng cháu, con cũng được chứ bộ… Anh, anh cái gì…”. Tôi ngưng bặt, còn anh nhân viên y tế xã thì cười phá lên, đùa hùa theo, át đi, nên có thể Út Thiệt không nghe được, hoặc không hiểu câu nói vẻ bực bội vừa rồi của Thư.
Út Thiệt e lệ, tìm cớ đứng lên, lui vào trong bếp và chỉ ít phút sau, mùi cá khô nướng thơm lựng tỏa ra, khiến tôi chảy nước miếng, bụng thì óc ách, và lúc này tôi mới nhớ ra là mình mới chỉ kịp lùa vào bụng mỗi lưng cơm từ lúc chập tối. Út Thiệt bưng ra một đĩa khô cá nướng, xoài xanh cắt lát mỏng, nước mắm chế với đường thốt nốt. Lại thêm một đĩa thịt khô nướng mà tôi không đoán được thịt thú gì.
– Anh Hai… anh chị dùng chút cho vui…- Út Thiệt cười bẽn lẽn… nếu ba em không bệnh… thì mấy anh chị đâu có đến nhà…
Mời rồi, cô trở lui và bê ra một hũ sành rượu đế cùng mấy chiếc ly nhỏ. Cô cười cười, không biết nói gì, chỉ làm cử chỉ ra chiều khẩn khoản lắm. Anh nhân viên y tế xã sà xuống ngồi, tếu táo:
– Cô Út đã có lòng thì mấy anh em chúng tôi đây có dạ. Nhậu bậy chút đi anh Hai, … cô Thư ơi,… cho cô Út vui lòng.
Út Thiệt lui vào bên trong chăm sóc ba và mời Thư ra ăn. Không khách sáo, tôi và anh nhân viên y tế xã cụng ly, riêng Thư chỉ nhấm chút chút, đủ ướt môi, để ly xuống, lặng lẽ xé khô cá nướng. Tôi biết, Thư tỏ ra không vui, nếu không nói là khó chịu, khi thấy tôi quan tâm, hỏi han Út Thiệt này nọ. Điều đó không có gì lạ, khi mà mới quen biết nhau vài ba tháng, Thư đã tỏ ra quý mến tôi đặc biệt, nếu không nhầm thì cô có tình cảm khác thường với tôi.
Vài lần cụng ly, tôi đã thấy mình bồng bềnh như lướt sóng. Có lẽ mệt và đói nên nhanh say. Tôi không nhớ là mình đã nói cười thế nào, và Thư đã tỏ vẻ khó chịu ra sao… Cũng không nhớ rõ mình đã thập thõm bước thấp bước cao, bước xiêu bước vẹo từ nhà Út Thiệt trở về Trạm y tế xã như thế nào nữa…
Khi tôi mở mắt nhìn đồng hồ thì đã hơn 3 giờ sáng. Định thần, tôi biết là mình đang nằm trong phòng của người Trạm trưởng. Vậy là tối qua tôi đã quá say, đã thổ hết những gì mình ăn ở nhà Út Thiệt. Nào có nhiều nhặn chi cho cam, chỉ dăm ly nhỏ, nhưng chắc do thể trạng quá mệt mỏi, sức chịu đựng kém đi, lại thêm gió núi, mà sinh vậy. Khát khô cổ, đầu thì nặng trình trịch, tôi cố gắng ngồi dậy, lần ra bàn tim nước uống. Phía nhà bệnh nhân vẫn có tiếng người rì rầm. Không thấy người trạm trưởng và cũng không thấy bóng dáng Thư đâu. Họ đã đi nghỉ hay chăm sóc bệnh nhân đâu đó. Chết thật, tôi thoáng ân hận, tự trách mình, chỉ vì chút hung phấn mà để say, bỏ mất công việc chính là mình xuống đây để giúp họ khám chữa bệnh… Rồi ngày mai, thế nào Thư cũng lại dỗi bõ, khó chịu. Nghĩ thế, tôi dịnh vùng dậy đi sang nhà bên, nhưng cảm thấy quá sức nên đành nằm lại, đầu óc vẫn ong ong. Thôi thây kệ. Và rồi, tôi lại thiếp đi nặng nề…
Hắt hơi một cái rõ mạnh, tôi choàng tỉnh, trước mặt tôi là Thư. Cô ngồi ghé bên mép giường tôi, tay bụm miệng cười, còn tay kia loe ngoe cọng cỏ. Tôi bật dậy và điếng người nhăn mặt vì đầu còn đau nhức. Thư nghiêm nét mặt, lên giọng, thù dai:
– Chà… Đêm qua anh Tuấn ga lăng hết cỡ ha…Làm cho sơn nữ chết mê muốn bỏ núi theo ra…
– Ờ… may mà sơn nữ không theo ra, chứ theo ra thì… có ối người lại khó chịu… rồi khua gậy gộc lùa sơn nữ trở lại núi, nhỉ ?
– Hứ…-Thư vênh mặt- Cũng không đến mức mức quý như đồ gia bảo đâu nha.- Thư ngúng nguẩy bỏ ra ngoài.
Tôi nhìn theo, cười nhẹ với chút tự mãn.
Lại một ngày vất vả bắt đầu. Thư mau quên, líu ríu theo tôi thăm khám, chữa trị cho bệnh nhân. Tầm đứng bóng, vãn việc, tôi bảo Thư là sẽ vào núi một mình, xem bệnh tình và khám lại cho ba của Út Thiệt. Nghe vậy, Thư nổi cáu, nói dỗi, tôi đành phải cho cô đi cùng. Thực lòng, tôi không muốn Thư vất vả, và tôi cũng đâu có tình ý gì với cô bé sơn nữ cơ chứ. Song Thư cứ khăng khăng đòi theo nên tôi để cô theo, biết đâu giúp được gì chăng. Hôm qua, là đêm tối nên chỉ nhớ mang mang đường, thành ra hai anh em tôi loanh quanh tìm kiếm, vừa đi vừa hỏi đường rồi cũng tìm ra căn nhà của cha con Út Thiệt. Giữa ban ngày ban mặt, trông căn nhà của họ nhỏ bé và tuềnh toàng hơn. Khi tôi và Thư vào nhà thì thấy Út Thiệt đang cho ba cô ăn nước cháo. Với sức lực tiềm tàng, lại được tiêm thuốc chữa trị kịp thời, qua cơn nguy kịch, sức khỏe của ba Út Thiệt hồi phục nhanh. Đêm qua con sốt cao mê man, thế mà hôm sau, ông đã nửa nằm nửa ngồi trên giường để cô con gái bón cho từng thìa nước cháo. Ông khẽ gật đầu với chúng tôi đầy vẻ biết ơn, cái nhìn chậm chạp, thiện cảm. Ông lẩm bẩm trong miệng như nói điều gì đó với con gái, tôi phóng đoán là sai Út Thiệt lo việc tiếp khách, liền vội gạt đi:
-Cô Út cứ cho bác Hai ăn cháo đi. Cần phải có chất gạo vào người thì mới có sức mà chống bệnh được. Bác Hai còn mệt, cô Út không phải câu nệ gì, cứ xem chúng tôi như người nhà…
-Ba… ba em tên gọi Tư Thà – Út Thiệt nhỏ nhẹ.
Tiêm thuốc xong cho ông, tôi để lại chút thuốc uống cho Út Thiệt và dặn:
-Bác Tư à, tuy đã qua cơn nguy kịch song bệnh của bác rất dễ biến chứng. Bác Tư nhớ nghe lời cô Út, uống hết số thuốc tụi cháu để lại, với lại cũng phải kiêng chút, nhất là rượu, bệnh sẽ khỏi thôi.
Tôi gọi Út Thiệt ra ngoài để căn dặn và chỉ cho cô phân biệt từng loại thuốc, liều uống ra sao. Cô nghe chăm chú nhưng căng thẳng như cô bé con lần đầu đi học được thầy cô giáo dạy từng chữ cái. Lúc này, tôi mới có dịp ngắm kỹ cô. Dáng người nhỏ nhắn, thon gọn, săn chắc, nước da ngăm đen nhưng mịn màng, gương mặt xinh xắn, bầu bĩnh và có vẻ u hoài, thế nhưng cái trán hơi dô và cái cằm chẻ khiến gương mặt dịu hiền ấy pha chút bưởng bỉnh. Út Thiệt có dáng vẻ của một người mang trong mình dòng máu Khmer thường thấy ở vùng này. Trong tôi dâng lên một cảm xúc là lạ, trìu mến với người con gái trước đó hơn một ngày tôi cỏn chưa biết đến. Dường như Thư đọc được ý nghĩ ấy của tôi, cô chen vao:
-Nè… cô Út nhớ lời anh Tuấn dặn đó nha… Chỉ mấy bữa nữa là cha cô khỏi bệnh, làm việc lại được rồi… Thôi, ta về. Anh Tuấn, ở ngoải còn nhiều bệnh nhân đang đợi anh em mình.
Thư cố tình nhấn mạnh câu cuối “anh em mình” như là để nói riêng với Út Thiệt, ngầm xác định quyền sở hữu của cô đối với tôi. Nhìn tôi rồi nhìn Thư, Út Thiệt là người nhạy cảm, bởi thế cô mới đủ bình tĩnh trả lời nhẹ nhàng song không kém phần thua thiệt:
-Dạ… ba con em thật biết ơn anh… chị… đã làm phước vô đây cứu chữa… Ơn phước này… cha con em không biết lấy gì báo đáp… Ba con em đâu dám quên. Hễ có dịp ra thị trấn, em sẽ tìm vô nhà để tạ ơn anh… chị.
-Hứ…-Thư cố kìm nén- Ơn phước chi đâu… Cô Út khỏi phải tìm vô cảm ơn chúng tôi làm gì… Thế này, cô Út cũng đã trọn tình trọn nghĩa với anh em tôi, ha… Ta đi thôi anh Tuấn.
Tôi khó chịu vì thái độ thái quá của Thư nhưng cũng không có cớ gì để nấn ná thêm, đành chào cha con Út Thiệt. Rời nhà Út Thiệt, tôi cố tình đi thật chậm, còn Thư thì cứ líu ríu bên tôi, lúc trước lúc sau, khi bên cạnh. Mấy lần tôi định ngoảnh lại nhưng ngại Thư nên thôi. Đến khúc ngoặt, tôi ngoái nhanh nhìn lại căn nhà Út Thiệt, bắt gặp cô đứng nép bên cửa nhà nhìn theo, và khi bắt gặp ánh nhìn của tôi, cô liền thụt hẳn người vào trong mất hút. Từ bấy, đi mấy bước tôi lại ngoảnh nhìn về phía đó nhưng Út Thiệt không hề xuất hiện ở khung của nữa. Tôi thầm đoán, biết đâu cô vẫn núp đâu đó trong nhà ngó theo tôi. Còn Thư, cô đã hết bực dọc, vô tư cất lời ca một câu vọng cổ về tinh yêu đôi lứa. Tôi nghe mà cảm thấy tự ái, thoáng khó chịu…
3.
Sau đó, những ngày còn lại ở Trạm y tế xã, công việc bận rộn, và Thư cũng không cho tôi cơ hội nào trở lại căn nhà nhỏ trong hẻm núi của cha con Út Thiệt. Song hễ công việc rỗi rãi, là tôi nghĩ đến cô, kể cả lúc tôi và Thư ngồi tán chuyện gẫu với nhau. Hôm rời xã về lại Trung tâm Y tế huyện, cảm cảm giác chống chếnh thế nào ấy. Lúc chờ xe đò, tự nhiên tôi mong ngóng và ước chi Út Thiệt ra bến xe tiễn. Khi xe chạy, tôi ngó mông lung lên những hõm núi cao như thể do tìm cái chấm nhỏ nào là căn nhà của cha con cô. Thực ram tôi hoài công, bởi làm sao cô có thể xuất hiện vào lúc này được. Nhủ lòng, hiểu từ đây, dải núi mang hình một con rắn hơn là con rồng, có cái tên mỹ miều Ngọc Long kia, sẽ có ý nghĩa với mình như thế nào…
Cho đến một hôm, từ phòng điều trị trở về nơi ở trong dãy nhà tập thể của bệnh viện, tôi sững người bởi cô gái trẻ ngồi đợi trước căn phòng khóa im ỉm của tôi là Út Thiệt. Cô bày trước cửa căn phòng của tôi mấy chiếc giỏ bàng to tướng đầy ắp hàng hóa, đồ dùng.
-Út Thiệt ?-… em ra hồi nào vậy? Đợi lâu chưa ? …
-Ôi anh Hai… Em ra từ sớm,…- Cô hồ hởi-Đi chợ chút rồi dô đây luôn. Biết là anh Hai bận công việc… Là em đi chợ, phải mua nhiều đồ lắm… bởi lâu lâu mới có dịp ra thị trấn… Rồi cô lôi từ trong giỏ bàng ra một bọc tướng- Ba nói mang quà biếu anh Hai… Đố anh Hai, quà chi đây?… Mà thôi, anh Hai sao biết được… Thị nhím đó… anh Hai biết con nhím là con chi hông? Ba em bảo, thịt nhím ngon bổ số dách trong những thịt thú rừng… Để anh Hai và mấy anh chị trong cơ quan nhậu chơi… Ba em vữa bẫy được con nhím bự, nặng những mười bảy ký. Ui chao, con này vào mùa rãy năm ngoái phá rãy khoai mì của nhà em và bà com xóm núi ghê gớm. Săn hoài không được. Nay mùa khô, hiếm thức ăn nên mới bẫy được đó, anh Hai… Con nhím vào mùa khô càng quý. Dạ dày của nó chữa toàn cây ngải rừng, vị thuốc nam đó anh Hai. Cứ để nguyên cả dạ dày, đem phơi rồi sấy khô, ngâm rượu thành thuốc chữa đau bao tử người ta, tuyệt lắm đó, anh Hai à….
Út Thiệt nói liền một hồi không để tôi chen được câu nào.
Ui chao – cô cười – em cứ huyên thuyên về thuốc mà quên mất anh Hai là bác sĩ… Thiệt tình, con gái như em… quê quá à…
Út Thiệt đang hồn nhiên vô tư, chợt tư lự… Tôi mời mãi cô mới chịu vào phòng.
– Út này, nghe em nói anh nghĩ đến món thịt nhím ngon tuyệt, thèm đến chảy nước miếng… Nhưng mà, mấy đứa tụi anh đây có ai biết nấu món thịt nhím ra sao đâu… hay là, trưa nay, Út ở đây ăn cơm với tụi anh, nhân tiện trổ tài nấu món thịt nhím chiêu đãi mọi người… được không?
– Hứ, hổng được đâu… em phải về, kẻo ba mong… Với lại, em chưa xin phép ba… Thế chị Năm Thư đâu, không nấu cho tụi anh?…
– À…-Tôi cười- Bữa nay chị Thư đi công tác trên tỉnh, mốt mới về… Với lại, có ở đây thì chị Thư đâu có ăn tập thể như đám đàn ông độc thân tụi anh, cô ấy ăn cơm ở nhà với ba má chớ… Nếu Út không nấu giùm… thì anh đành ăn thịt nhím sống thôi…- Tôi vờ nói dỗi,
– Vậy à…-Út THiệt nhẹ nhõm… vậy mà em cứ nghĩ … chỉ với anh Hai là… là…
– Là đồng nghiệp thôi-Tôi cướp lời và cười phá lên, làm Út Thiệt cười theo…- Anh đang muốn nhận Thư làm em gái nuôi đây nhưng mà cô ấy còn chưa chịu, nói là bao giờ anh Hai lấy vợ rồi thì cô ấy mới chịu nhận là em gái… Hay là… Út Thiệt xem có đám nào làm mai cho anh Hai đi ?…
– Chịu thôi…-Út Thiệt giãy nảy- Con gái miệt núi này xấu xí, thô lắm, anh Hai à… Anh Hai vừa giỏi giang lại vừa… chẳng có ai xứng cả… Có chăng, chỉ có chị Năm Thư… cũng giỏi giang..,
– Thôi, chuyện ấy bàn sau – Tôi vội lảng tránh- Còn bây giờ, Út Thiệt có chịu ở lại trổ tài nấu món thịt nhím cho tui anh nhậu chơi không?
– Thôi được… Ba có mắng em về trễ,,, em đổ thừa tội cho anh Hai đó nghen.
Út Thiệt bắt tay làm bếp, tôi gọi mấy anh em bạn bè Trưa ấy, chúng tôi nhậu một trận thỏa mái với hai món là thịt nhím xào lăn và thịt nhìm nấu ca-ri ăn với bún. Mấy đứa bạn, cứ lén nhìn trộm Út Thiệt, nhấm nháy tôi, bóng gió:
– Cha Tuấn này giỏi thiệt… Đi cơ sở cớ vài bữa, mà đã có người thương từ trỏng ra chơi, chăm sóc này nọ… lại còn quà độc nữa…
-Này nhậu đi mấy cha,… đừng có nói bừa đó nghe…
Út Thiệt nghe chuyện chúng tôi, ngường ngượng, không cãi, chỉ mủm mỉm cười duyên. Tôi thấy thinh thích, vui nên lại quá chén, đầu óc lơ mơ, chập chờn đâu đó bóng Út Thiệt lui cui dọn dẹp bếp núc và giặt giũ gì đó sau nhà… Không có ca trực, tôi ngủ miết cho đến chạng vạng tối. Lúc tỉnh ngủ, nhà vắng tanh, mọi thứ gọn gàng ngăn nắp hơn thường ngày. Cửa khép hờ. Tôi nhìn quanh quất, đập vào tôi là mảnh giấy để trên bàn làm việc. Chữ viết to cộ, là của Út Thiệt: “Em phải về, kẻo ba mong. Anh Hai có đói bụng thì vẫn còn cơm Em kho sẵn một tộ cá. Nhớ cất quần áo em giặt phơi sau nhà, kẻo mưa ướt. Nếu có dịp xuống xã thì vô núi thăm ba con em. Út Thiệt”. Cô không ký mà ghi rõ tên mình. Tôi nhẩm đọc mảnh giấy đến mấy lần rồi gấp lại cất vào đáy va-li. Lòng thấy buâng khuâng lạ. Ôi, cô Tấm của tôi…
Vài hôm sau, khi gặp Thư ở phòng khám, cô nhìn tôi không mấy thiện cảm, giọng tưng tửng:
-Coi bộ… anh Tuấn sướng ha… Có sơn nữ từ trong động ra tận nơi thăm ha… Rõ thấy ghét…
Tôi lặng thinh, trong bụng tưng tức, định cự lại, song kịp nén. Mình tức là vô lý. Người ta vậy, cũng chỉ vì quý mến mình thôi…
4.
Một dịp may hiếm có đến với tôi. Thư được cử đi học lớp trung cấp y tế ở Cần Thơ. Còn tôi, thì đi cơ sở để rà soát lại mạng lưới y tế xã trong toàn huyện và phổ biến kiên thức vệ sinh phòng bệnh cho người dân. Lẽ dĩ nhiên, địa phương của nhà Út Thiệt là một trong số điểm tôi chọn đăng ký. Ngay ngày nghỉ đầu tiên, tôi vào núi tìm đến căn nhà của cha con cô. Quang cảnh hiu quạnh, nhìn quanh quất chẳng thấy ai. Tôi tần ngần, rồi khẽ đảy cửa, nhưng cửa chỉ khép hờ. Vậy là có người ở nhà. Tôi cất tiếng gọi. Có tiếng người thưa đâu đó phía sau nhà xa xa. Và chỉ lát sau, Út Thiệt xuất hiện, cô thở hổn hển, áo đẫm mồ hôi… Cô reo lên mừng rỡ:
-Ối trời, anh Hai… Anh vô khi nào?… Em làm cỏ khoai mì ở rãy phía sau nhà… nghe tiếng gọi giọng Bắc… em đoán là anh Hai… nhưng mà hồi hộp, không dám tin là anh Hai vô đây thăm… Thiệt mừng… đúng anh Hai thiệt rồi…
-Thì tôi đang đứng đây… Út Thiệt tin chưa? – Tôi cười trêu, nếu còn chưa tin thì cứ rờ thử coi… cho nó chắc…
-Thôi mà, anh Hai… Cô le lưỡi – em hổng dám đâu… lỡ chị Năm mà nhìn thấy thì chỉ thù em đến chết… Mà chị Năm đâu anh Hai?
-Hừ… tôi chỉ là của riêng tôi thôi… chẳng có chị Năm nào hết …-Tôi tỉnh bơ và chuyển giọng như hát – Ta muốn như Từ Thức năm xưa, vô núi tìm sơn tiên trong cõi mộng Thiên Thai…
-Ha… bộ anh Hai học ca vọng cổ mùi mẫn quá ta…
Tôi không ngờ Út Thiệt nhanh trí và hài hước vậy, bèn cười to. Hai chúng tôi vô nhà. Út Thiệt nhanh nhẹn thổi lửa đun nước pha trà. Cô bảo:
-Ba em vắng nhà… đợt này ba cùng mấy người chòm xóm vô núi làm than chừng nửa tháng mới về. Tranh thủ đốt đợt than cưối cùng của mùa khô, rồi nghỉ chờ sa mưa, khi đồng tràm ngập nước lại đến mùa làm củi tràm… Anh Hai biết không, làm than củi trên nũi còn đỡ, chứ làm than tràm trong đồng cực lắm. Phải ngụp sâu dưới nước nhiều lần, lay cho gốc tràm lỏng rễ, nhổ bật gốc đưa lên xuồng, chở vô bờ kinh phơi khô, rồi cưa thành khúc một, làm hầm đốt. Cực lắm đấy… nhưng mà vui, anh Hai à…
– Vậy Út Thiệt ở nhà một mình không thấy sợ… thấy buồn à?
– Em quen rồi, anh Hai – Cô cười- Với lại, em làm rẫy tối ngày… đêm về mệt muốn chết, ngủ như heo ấy, có đâu mà buồn… Em lớn lên, nhà có hai cha con, ba em cũng phải làm đây đó, ở nhà thì lấy gì mà ăn, xa nhà liền à… lâu thành quen, anh Hai… Với lại, ngày nhỏ, em hay theo ba đi làm ăn xa, hoàn cảnh nào cũng chịu được… Thường thì, những chuyến ngắn ngày, em theo phụ giúp ba, còn chuyến nào lâu ngày, vất vả thì em ở nhà, tranh thủ coi rãy, chăm đám khoai mì… Bữa nay, anh Hai vô chơi nhà, anh Hai là khách quý đặc biệt đó… Anh Hai là ân nhân của ba con em… nên anh Hai phải ở lại ăn cơm đó.
– Xin sẵn lòng… nhưng anh chỉ dám nhận là khách quý thôi… chứ không dám nhận là ân nhân đâu… Út có đồng ý vậy, anh mới ở lại ăn cơm. Chịu không?- Tôi đùa- với lại, nhà có gì ăn nấy, không bày vẽ chợ búa gì thêm nghe…
Út Thiệt dạ đễ thương lạ, rồi cô bắt tay làm cơm. Tôi lăng xăng phụ giúp, thấy vui như hồi còn là sinh viên, ngày nghỉ về nhà giúp mẹ và chị làm cơm. Bữa cơm giản dị, toàn những thứ tự kiếm, tự tạo như măng tươi luộc chấm mắm, khô cá chiên, canh chua bạc hà và thịt con mang rừng khô nướng. Khi Út Thiệt bê ra hũ rượu đế, tôi vội gạt đi vì ớn người nghĩ đến trận say rượu thổ ta mật xanh mật vàng lần đầu đến nhà cô. Thế nhưng, Út Thiệt không chịu, cô nói sẽ thay ba tiếp rượu tôi để tỏ lòng mến khách theo phong tục bà con ở vùng này. Thế là hai anh em cụng ly. Cô chỉ nhấp môi gọi là. Tôi uống nhẹ nhàng từ tốn, vừa ăn vừa kể chuyện, huyên thuyên đủ thứ, nhảy cóc từ chuyện này sang chuyện khác. Út Thiệt chỉ nghe, cười hiền đáp lễ, thỉnh thoáng mới đế vào, hỏi thêm gợi chuyện. nhưng tôi đang hưng phấn nên cảm giác là cô thích thú với những điều tôi nói. Gương mặt cô rạng lên, sinh động, ánh nhìn hiền dịu, chan chứa một nỗi niềm. Còn tôi, cứ như một triết gia, nhà thông thái đi khai hóa…
Buổi trưa, Út Thiệt giăng chiêc võng dù bộ đội để tôi nằm nghỉ cho mát. Nằm trên võng đung đưa, đầu óc tôi lơ mơ vì men, lặng ngắm dáng hình uyển chuyển linh hoạt của Út Thiệt, tôi thấy mình như một vị hoàng tử trong các câu chuyện cổ tích xưa, đi săn, bị lạc rừng, được sơn nữ đưa về nhà chăm sóc, nâng giấc. bởi thế, tôi cũng náy sinh sự liên tưởng đến một ngày nào đó, vị hoàng tử trở về chốn hoàng cung lộng lẫy của mình, đột ngột tuyên bố với vua cha và quần thần được đón sơn nữ về làm vợ… Tôi như trôi đi trong giấc mộng, tỉnh dậy, định thần, nghe tiếng nước róc rách đâu đây. Tôi nhẹ nhàng đi ra sau nhà, linh cảm như mách bảo, rằng Út Thiệt đang tắm… Tự nhiên, tôi chùn chân,tim đập mạnh và mặt bừng nóng. Người như nặng trịch, lún sâu xuống đất, nhấc không nổi chân, cứ dùng dằng trong trạng thái vừa muốn trở lui, vừa muốn dấn thêm… Út Thiệt ngồi tắm xây lung lại, cả mảng lưng trần trắng ngà, mịn màng và bóng nước, tóc cuốn cao búi lại trên đỉnh đầu càng làm tôn thêm vẻ thanh mảnh cho cần cổ, dôi bàn tay cô thoăn thoắt vừa kỳ cọ vừa không ngừng múc nước từ chiếc khạp đất nung dội lên người. Tôi đắm mình trong xúc cảm mê hoặc, hơi thở gấp gáp, và cảm thấy sao mình thở to thế… Hình như, Út Thiệt cũng cảm giác có gì không bình thường, cô ngừng tay, như bất động, nghe ngóng trong giây lát… rồi cô khẽ lắc đầu vẻ bắt cần, tiếp tục việc tắm táp của mình Tôi chới với mất đà, người chúi về phía trước, tì mạnh người vào bức vách thưng lá gây tiếng động… Út Thiệt hấp tấp choàng tấm khan rằn lên mình, kêu nhỏ:
– Anh…Anh Hai…ấy đừng…
– Tôi… tôi… tỉnh rượu… khát nước quá…
– Bình trà còn đó… anh Hai… Em vô ngay đây…
Tôi trở lui, với bình trà, rót ra ly, uống lấy uống để. Lát sau, Út Thiệt trở vào nhà trong bộ đồ bà ba đen, xúng xính đi lại, cô liếc nhanh tôi và lờ chuyện ban nãy…
– Ôi,,, anh Hai ngủ ngon quá… cứ như cả tuần rồi không được ngủ…lại còn mơ, nói lẩm bẩm cái gì đó… và cười nữa, heng…- Út Thiệt che miệng cười khẽ, khiến tôi tự nhiên trở lại…
– Thế à…Tôi vờ gãi đầu – Út Thiệt à, tôi đoảng quá, lần nào vô nhà Út, tôi cũng quá chén, say sỉn… Xấu hổ quá đi thôi… Út bỏ qua cho anh nghe?…
– Anh Hai có vầy… em mới vui… Bởi anh Hai thiệt lòng, không làm khách… Nếu anh Hai khác,… em buồn…
– Này… thế ba vắng nhà lâu vậy… để Út một mình… ba không thấy lo sao? Tôi hỏi làng sang chuyện khác.
– Có chớ… -Út Thiệt cười- nhưng mà lo vừa thôi à… bởi ba biết ở nhà, em cớ có bà con chòm xóm đây… Anh Hai, có biết hông, mọi người sống ở hém núi này thương nhau lắm, như người một nhà vậy…Đó, bữa nọ, ba của em bị bệnh nặng, em nói sao ba cũng không chịu vô bệnh viện… thế là dì Ba, nhà cách đây chút, đến thẳng Trạm xá xã, kêu các anh chị vô đây cứu chữa … Nếu không có dì Ba… em hổng biết sao nữa…
-Được, việc ăn ở có thể không đáng lo …cứ cho là thế đi, nhưng… ổng không lo cánh đàn ông… đại loại như anh đây chẳng hạn… tìm đến nhà bắt cóc cô con gái rượu của ổng à? –Tôi cười trêu
Út Thiệt cười đỏ mặt, lườm tôi và nguýt rõ dài, kêu lên:
-Em hổng thích anh Hai đùa vậy đâu… Mà có ai vô bắt cóc con gái ổng đi thì càng tốt chứ bộ… Ổng đang phát rồ lên vì chẳng có ma nào ngó ngàng gì đến cô con gái rượu của ổng đó. Sống mãi ở hẻm núi này… anh Hai ơi, có ma nó cũng chẳng buồn vô…
– Vậy anh hơn cả ma xó rồi… Với lại, anh đâu có đùa… nói thiệt đó… anh đang nuôi ý đồ bắt cóc cô con gái rượu của ông đi đây…
Út Thiệt củng nhẹ lên trán tôi, vùng vằng ra sân trước bảo:
-Em đi làm cỏ khoai mì đây… Anh Hai có đi hổng, hay ở nhà?
Chiều ấy, tôi và Út Thiệt cùng xới cỏ rẫy khoai mì phía sau nhà. Chiều muộn, không thấy tôi nhắc gì chuyện về hay ở, và dương như cảm thấy tôi dùng dằng, Út Thiệt nhắc chủ động nhắc khéo:
– Thôi, để em làm nốt… anh Hai về đi kẻo muộn…Mai anh Hai còn phải làm việc nữa mà… vài bữa nữa, nếu rảnh… và không chê nhà em nghèo khó… thì anh Hai lại vô thăm… À, cũng sắp đến tết Cholchnamthmay của người Khmer rồi đó, anh Hai vô đây, Út sẽ đưa anh Hai đi xem hội đua bò, coi hát Yuke,… vui và hay lắm đó, anh Hai à… Em có mấy đứa bạn ở trong Sóc Khmer gần đây… Nếu anh Hai ưng… cô cười trêu… em sẽ làm mai cho anh Hai một đứa thật xinh…
– Ừ… vậy nhé… nhưng Út phải hứa đưa anh đi chơi cùng… thì anh mới chịu về… mấy hôm nữa, rảnh anh vô… Nếu không, anh sẽ ăn vạ, lăn ra rấy đây này…
– Út hứa… nhưng anh Hai cũng không được sai hẹn… với lại, Út chỉ muốn anh Hai vô chơi một mình thôi à…
– Xin hứa…à, còn chuyện làm mai… thì chưa vội… để xem mấy cô bạn của Út… có xinh hơn… cô con gái rượu của ổng không đã?…
Tôi cười tinh ranh, ra về. Út Thiệt nhìn tôi, cô nũng nịu nửa trẻ con nửa thiếu nữ…
5.
Đúng hẹn, tôi đến nhà Út Thiệt từ mờ sớm Cô đợi tôi cớ vẻ bồn chồn vì lo tôi sai hẹn. Men theo chân núi, chúng tôi đi một thôi đường, rồi bang qua mọt cánh đồng không rộng lắm. Đang mùa khô, mặt ruongj nứt nẻ trơ gốc rạ nên chúng tôi cứ cắt mặt ruộng mà đi. Thỉnh thoảng lại bắt gặp một khoảnh ruộng, mặt đất bị đốt khô nám đen và lổn nhổn những tro than củi. Lúc đầu do không biết nên tôi vô tình giẫm lên, nhưng sau để ý thấy Út Thiệt thường đi tránh những chỗ như vậy, tôi hồ nghi có gì đó khác thường nên hỏi, thì cô bảo:
– Đó là chỗ bà con sóc Khmer thiêu người chết. Anh Hai để ý kỹ, xem có còn sót những mẩu xương nhỏ không? Có khi, vẫn còn xương chưa cháy hết đấy…
– Vậy à…-tôi lè lưỡi- Thế mà Út chẳng nói cho anh biết để anh tránh. Giẫm lên thế… ngộ nhỡ làm sao?…
-Anh Hai chớ lo… không việc chi đâu…Là em thdeo thói quen cứ đi tránh vậy thôi… Vơi lại, người Khmer theo phong tục hỏa tang… như vầy là lành lắm đó… người chết siêu thoát mà… không làm con ma đi hành người ta đâu…- Út Thiệt chỉ tay vào nơi xanh um những vòm cây thốt nốt, thấp thoáng bên dưới những mái nhà- Đó, mình vô đó… Bữa nọ, em gặp Chau Khonm một người quen, ở trên rẫy, em đã hẹn bữa nay đón an hem mình đi chơi tết. Năm nay tết nhuận, có đến bốn ngày lận… Bữa nay là ngày Vonbat đầu tiên, bớt lễ rươc mà vui chơi thôi… An hem mình vô tha hồ mà vui…
-Ôi, không ngờ Út thông thạo ghê.
-Thì… ba con em sống ở đây lâu rồi, Năm nào em cũng vô chơi tết nên biết thôi… Với lại, Chau Khon cậu ấy chu đáo lắm, hay giảng giải cho em những gì em chưa biết…
-Này, thế cái cô tên Chau Khon, bạn em ấy…cô ấy đã lấy chồng chưa? Có đẹp… như Út không? Hay là…Út làm mai cho anh đi?…
-Ô,… Chau Khon là tên con trai… -Út Thiệt cười thành tiếng- Nếu anh Hai muốn làm rể Khmer thiệt… thì để em nhớ Chau Khon, tìm xem trong sóc có cô nào xinh đẹp thì làm mai giùm anh Hai?…
-Vậy à…-Tôi xao động-Hay là…Chau Khon là… người thương của Út ?
– Ô…hổng phải… Anh Hai nhầm rồi. Chau Khon có người thương rồi… Neang Hên đó. Hai người thương nhau lâu rồi… nhưng chưa làm đám cưới được… Là vì, nhà Neang Hên giàu lắm… nhưng nhà Chau Khon thì nghèo, má của Chau Khon bệnh hoài, mấy đứa em còn nhỏ, nên Chau Khon phải đi làm thuê, lúc rành thì vô núi kiếm củi, đốt than. Ba má Neang Hên chê, không cho cưới… Nhừng hai người vẫn thương nhau lắm… Chau Khon đẹp trai và tốt bụng lắm đó. Nghe nói, Neang Hên hăm ba má cổ là nếu không cho lấy Chau Khon thì sẽ không lấy ai nữa, thà ở giá còn hơn…
– Rồi đấy, họ sẽ lấy được nhau thôi… Người ta có câu “Đất không chịu trời thì trời phải chịu đất thôi”…Tôi hùn vào-Thế nào ba má Neang Hên cũng phải chịu cho họ lấy nhau tôi mà…
-Em cũng nghĩ vậy… đã có lần Chau Khon nói với em, nếu ba má Neang Hên không đồng ý cho hai người cưới nhau thì họ sẽ bỏ trốn sang miệt Sóc Trăng, ở đó Chau Khon có nhà bà con, họ hứa sẽ giúp hai người sinh sống làm ăn… Nhưng em can, nói hai người không được bỏ sóc… Như vầy, ba má Neang Hên sẽ khó ăn nói với ba con trong sóc, còn Chau Khon thì má hay bệnh và các em còn nhỏ dại… Chau Khon nghe lời, thôi ý định bở sóc mà đi rồi…
Út Thiệt lặng thinh sau câu chuyện tình dang dở của người bạn Khmer, cô cắm cúi đi nhanh đến nỗi chốc lát đã bỏ tôi một quãng xa, trong khi tôi như đánh vật với mặt ruông nút nẻ mấp mô, Chợt nhận ra, cô dừng lại đợi. Khi tới gần, tôi thở mạnh song định buông lời trêu thì nhận thấy mặt cô thàng thốt khác thường, mắt ngấn nước. Tôi im bặt. Rồi nói lảng nhằm phá vỡ sự im lặng:
– Sắp tới rồi nhỉ?… Anh nghe thấy tiếng chiêng trống từ phum sóc vọng ra… lòng dạ cũng nôn nao…
Chau Khon không có nhà. Má Chau Khon nói là cậu ấy chờ mãi không thấy chúng tôi đến, vì hội đua bò sắp bắt đầu, mà Chau Khon có tham gia đua nên phải ra nơi tập trung trước, dặn nhà là hễ chúng tôi tới thì đã có em gái là Neang Mai đưa đi…
Thế là tôi và Út Thiệt có mặt ở hội đua bò. Người đông nghịt, chen chúc nhau, có cảm giác là cả phum sóc tụ về đây. Tôi như bị thu hút bởi trang phục rực rỡ ngày hội của người Khmer, ngơ ngẩn ngó nhìn, khiến Út Thiệt cứ phải nắm tay tôi lôi đi xềnh xệch như chị gái đưa cậu em đi chơi hội lo bị lạc nhau.
Trường đua là một mảnh ruộng rộng chừng già nửa hec-ta , hình chữ nhật, được cày bữa vỡ và giữ mức nước xăm xắp. Các cặp bò đua được đóng bừa đứng dàn hàng ngang ở mép đường đua, nơi được chọn làm điểm xuất phát. Các tay đua ăn vận giống hệt nhau, đóng săm-pốt, một kiểu khố con trai, đầu chit khăn gọn gàng, tay cầm chà-lun, là một cây gậy có đầu bịt sắt nhọn và đầu kia uốn móc câu như đầu ba-toong. Út Thiệt kiễng chân nhìn khắp lượt, rồi chỉ cho tôi biết Chau Khon. Đó là một chàng trai cao lớn, săn chắc, da đen bóng, tóc xoăn, gương mặt rất đàn ông, ưa nhìn. Út Thiệt dẫn tôi men dần đến chỗ các tay đua đứng, cô tìm cách ra hiệu và rồi Chau Khon cũng nhận ra sự có mặt của chúng tôi. Chàng ta khẽ cười gật gật đầu bày tỏ niềm vui. Khi trống lệnh xuất phát vang lên, các cập bò đua thứ tự phi lướt tạo thành một vòng xoay gần khép kín trên mặt ruộng. Tôi nhìn loang loáng, chẳng còn nhận biết đâu là Chau Khon nữa. Mười vòng đầu đua thử, vậy mà đã có đến mấy cặp bò bỏ cuộc. Bây giờ mới là lúc các cặp bò và tay đua trổ tài cao thấp. bùn đất bắn tung tóe, những tiếng thúc bò, tiếng chiêng trống và tiếng hò hét cổ vũ của người xem rộn lên. Kia rồi, cặp bò của Chau Khon chạy thứ hai, cậu chàng đứng vững trên chạc bừa, mặt đanh lại căng thẳng. Chốc chốc mọi người lại rồ lên, khi có một tay đua nào đó bị vằng khỏi chạc bừa xuống ruộng. Và cuối cùng, chỉ còn lại hai cặp bò đua đang phi nhanh trên đường đua, trong đó có Chau Khon, nhưng cặp bò của chàng ta tụt phía sau chút. Vi bò chạy nhanh và cũng phần nào thấm mệt, nên cậu ta chốc chốc lại chúi người tưởng ngã, nhưng rồi lại trụ vững trên chạc bừa. Tôi thầm nghĩ, cổ vũ “Nào cố lên. Cố lên nào. Như trong tình yêu của cậu ấy. Thế nào cũng chiến thắng”. Tôi hiểu, thời khắc này, một chiến thắng để trở thành quán quân của cuộc đua có thể sẽ thay đổi được quyết định của ba má Neang Hên, họ sẽ chấp nhận chàng rể tương lai… Nhưng kia, Chau Khon lại xuýt ngã và một lần nữa cậu ta lại đứng vững… Nếu chiến thắng, cậu ta có quyền hãnh diện và trong mắt của bà con Phum sóc, và hình ảnh cậu ta sẽ khác đi, được tôn trọng, nể vì hơn. Quan trọng nữa, ấy là Neang Hên sẽ tự hào về sự lựa chọn đúng người thương mà kiên quyết không thay lòng đổi dạ, và rất có thể, ba má cô đồng ý cho hai người cưới nhau… Và bỗng, tay đua phía trước giật mình vì cặp bò chồm lên, đột ngột bị ưỡn người ra phía sau, mất trụ, văng khỏi chạc bừa ngã xuống mặt ruộng đường đua. Tôi thót tim, chút nữa hét lên vì lo cặp bò của Chau Khon đang chạy hăng bứt tốc ngay phía sau sẽ ập tới và có thể chèn lên người ạnh chàng bị ngã. Nhưng may mắn và khéo léo sao, Chau Khon điều khiển cặp bò lượn nép vào phía trong tránh được. Đến lúc này, không cần phải vội, Chau Khon cho cặp bò chạy chậm dần về đích, rồi dừng hẳn. Cậu ta bước ra giữa trường đua, hướng mặt về phía Ban giám khảo, cúi người chào, rồi vươn ngửa người, giơ hai tay lên làm dấu hiệu của kẻ chiến thắng. Chiêng trống, thanh la rộ lên, nhưng tiếng reo hò còn vang dội hơn. Chau Khon đi một vòng quanh trường đấu chào mọi người. Đến chỗ tôi và Út Thiệt đứng, cậu ta khẽ nháy mắt tinh nghịch. Tôi bấm nhẹ vào tay Út Thiệt hỏi:
– Neang Hên đâu? Cô ta không có ở đây à?
– Ô… Út Thiệt đưa mắt tìm quanh- Em hổng thấy… Chắc Neang Hên sợ Chau Khon thua, xấu hổ, nên tránh, ở nhà…
Trưa ấy, tôi và Út Thiệt ăn tết với gia đình Chau Khon. Phần thưởng cho giải nhất cuộc đua bò của Chau Khon là một đôi khăn karma, một chiếc săm-pốt, một xa-rông và một vò sra-thnốt, loại rượu truyền thống của người Khmer được lên men từ nước thốt-nốt. Chau Khon rót sra-thnốt cho mọi người cùng uống. Tôi cảm thấy ngon, phần vì vui, phần vì vừa uống vừa ngẫm nghĩ, chiêm nghiệm. Neang Mai, em gái của Chau Khon, chừng mười hai, mười ba tuổi gì đó, cô bé ăn nhanh, loáng một cái đã xong. Cô bé đi ra đi vào, nhìn chúng tôi, rồi nhìn anh trai mình, nhấm nhẳng hát một bài dân ca Khmer. Chau Khon nghe, mỉm cười rồi nói gỉ đó với cô bé, tôi không hiểu, nhưng quan sát thái độ của hai anh em họ, tôi đoán là Chau Khon đùa hay mắng yêu em gái mình. Út Thiệt biết tiếng Khmer, nói chuyện với hai anh em họ, cô cười rất tươi, rồi ghé sát tai tôi dịch nghĩa cho tôi hiểu lời Neang Mai vừa hát trêu anh trai mình. Đại loại: “Anh đi tìm mỏi mắt/ Anh tìm người anh yêu/ Và anh chộp được em/ Ơi cô nàng xinh đẹp”… Hiểu nôm na lời bài hát, tôi trêu đùa Chau Khon:
– Cô nàng xinh đẹp là Neang Hên phải không?
– Vậy… anh Tuấn cũng biết chuyện?… Út Thiệt kể cho anh à?
Tôi cười trừ. Út Thiệt giải thích:
– Anh Hai Tuấn khen ngợi tình yêu của Chau Khon và Neang Hên lắm đó… Ảnh bảo,- Yêu như thế mới là yêu chứ!…
Nghe vậy, Chau Khon có vẻ hãnh diện. Chiều ấy, Út Thiệt và Neang Mai háo hức, cứ đòi mọi người cũng ra sân chơi chung của trai gái trong sóc, nhưng Chau Khon không đồng ý, bắt mọi người phải ra chùa trước đã. Tôi ngạc nhiên vì thấy hành làng và khắp sân chùa nhan nhản những đống cát nhỏ sạch bong. Chau Khon giải thích, đây là một tập tục cổ của người Khmer, có tên gọi là Pun-Phnôm-Khsach, hiểu nôm na là tục đắp núi cát. Theo thông tục của Phật giáo Tiểu thừa, tục này bắt nguồn từ một sự tích lâu đời với ý nghĩa là nhằm tránh tiền oan nghiệp chướng, tránh mang nợ oan khiên theo thuyết luân hôi nhân quả. Năm nào cũng vậy, mọi nhà đều làm với hy vọng năm ấy nhà họ sẽ may mắn, lành ở dữ đi… Cũng như mọi người, hai anh em Chau Khon, Neang Mai tiến hành những thủ tục hành lễ rất thành kính. Thế nhưng, khi tham gia trò chơi dân gian tập thể, hai anh em họ hào hứng lắm, hò hét đến khản cả giọng. Để ý, trong khung cảnh đầy náo nhiệt đó, mặc dù hăng hái tham gia trò chơi, nhưng thỉnh thoảng, Chau Khon sững người như mất hồn, rồi ngơ ngác nhìn quanh quất như tìm ai. Út Thiệt ngầm cho tôi biết, có lẽ Chau Khon không thấy bóng dáng Neang Hên đâu, nên sinh lo lắng? Ừ nhỉ. Sự vắng mặt của Neang Hên có thể báo hiệu sự không vui, không may chăng?…
Thế nhưng, không lâu sau, tôi được biết mặt Neang Hên. Cô là một người có nhan sắc. Nếu chỉ thoáng gặp, người ta dễ nghĩ cô là một người lạnh lùng, pha chút kiêu kỳ. Song khi hát Aday, một kiểu đối đáp huê tình thì Neang Hên là người đầu trò, nhiệt tình và khá sắc sảo trong các câu đối đáp của bè nữ. Neang Hên tham gia bè nữ, nhưng Chau Khon lại không có mặt trong bè nam. Hình như hai người ngầm thỏa thuận với nhau là không cùng tham gia bất cứ một trò chơi chung nào, để tránh sự gán ghép hoặc trêu đùa của chúng bạn. Một chàng trai, không biết có phải là tình địch của Chau Khon hay không, cất lời hát trêu ghẹo Neang Hên, mà Út Thiệt dịch cho tôi nghe: “Này em gái xinh tươi kia ơi/ Có người bảo là da em nứt nẻ/ Nhưng anh chỉ cần em chăm chỉ, vui tươi/ Thốt nốt nhà anh nhiều đủ tắm da em đẹp…”. Ngay lập tức, Neang Hên cất lời hát đối lại: “Em nết na, chăm chỉ nhất phum/ Nhiều chàng trai khen em xinh nhất sóc/ Ap-sa-ra phải ghen em múa đẹp/ Anh cầu hôn chưa hẳn em bằng lòng…”.
Tôi thầm khen cô gái đáo để. Chợt bàn tay Út Thiệt thầm tìm và nắm chặt bàn tay tôi. Còn Châu Khon cố ghìm mình, môi mắm lại và hai bàn tay nắm chặt.
NGUYỄN CHU NHẠC
>> Chuyện cha con người đốt than – Kỳ 2
